ओबामा, मोदी र नेपाली नेतृत्व:

                                                               सुबोधराज प्याकुरेल

सन् २०११ को जाडोमा वाशिंगटनको व्हाइट हाउसमा राष्ट्रपति ओबामालाई मैले भेटेको थिएँ/ विश्वका बिभिन्न क्षेत्रका अधिकारकर्मीहरुका लागि आयोजित उक्त बैठकमा दक्षिण एसियाबाट म र पाकिस्तानकी वकिल तथा संयुक्त राष्ट्र संघको पूर्व प्रतिवेदक हिना जिलानीलाई बोलाइएको थियो/ हामीले ग्वान्टानामोमा अमेरिकी कानुन र मानव अधिकार कानुनको बर्खिलाफ कैदी बन्दी राखिएको, तिनलाई " सिमित यातना" जस्ता हास्यास्पद आधारमा यातना दिइएको, इराकमा नक्कली आरोपमा हमला गरिएको जस्ता बिषय समेत उठाएका थियौं/ राष्ट्रपति ओबामाले स्पष्ट जवाफ दिनु भएको थियो/ एउटा विश्व नागरिकका नाताले उहाँले सत्यनिष्ठापूर्वक कतिपय कृयाकलाप अनपेक्षित रहेको कुरा स्वीकार्नु भएको थियो/  बैठक करिब ४० मिनेट सम्म चल्यो/ राष्ट्रपति ओबामाले राज्य संचालन गर्दा आइपर्ने अप्ठयाराका बारेमा चर्चा गर्ने क्रममा भन्नु भयो " आज तपाइहरुले टेलिभिजनमा देख्नु हुनेछ कि कसरि मलाइ अमेरिकीहरुको स्वास्थ्य सुबिधाको योजना ल्याउन खोजे वापत आलोचना गरिन्छ, आज २ बजे एउटा विद्यालयमा कार्यक्रम छ, सके हेर्नु होला"/ उहाँको उक्त योजनाको सार उहाँले बताउनु भएको थियो/ योजना अनुसार राज्यले स्वास्थ्यको जिम्मा लिनु परे पछि उक्त खर्च घटाउनकालागि रोग नलाग्ने उपायहरु गर्न राज्य बाध्य हुनेछ/ स्वच्छ पानी, उपयुक्त ढल निकास, वातावरणीय सुरक्षा, जन-स्वास्थ्य सम्बन्धि संचेतना  जस्ता बिषयमा ध्यान दिने संस्कृतिको बिकाश हुनेछ/ तर अमेरिकीहरु आफै कमाउने र आफ्नोलागि आफै सुबिधाको छनौट गर्ने कुरामा अभ्यस्त भै सकेका छन/ उनीहरु भन्छन " म कमाउछु, कमाइ अनुसारको बीमा गर्छु, रोगब्याध लागेमा मन परेको अस्पताल वा देशमा जान्छु र उपचार गर्छु/ तिमि को हौ मलाई यसो गर, उसो गर, रोग लागेमा तिम्रो उपचार फलानो अस्पतालले गर्छ, त्यहाँ जाउ, भन्ने?" ओबामाले भने अनुसारकै प्रश्न उहाँलाई श्रोता हरुबाट सोधिएको मैले देखें/

यस पटक सम्पन्न भारतीय निर्वाचनमा गुजरातका मुख्यमन्त्री मोदीको जादु नै चल्यो/ प्रचारको ब्यापार पाएका निजि सञ्चार जगतमा त झन् भनिसक्नु थिएन उनको प्रचार/ त्यो मोदीको जादुको पछाडी एउटा मन्त्रले काम गय्रो, गुजरातमा लगातार डेढ दशक देखि बिकाशको लहर चलेको छ/ बिकाशको मापदण्डको रुपमा चौडा सडक, ठुला कारखाना, शानदार हवाई अड्डा र बैदेशिक र स्वदेशी लगानीका ठुल ठुला परियोजनाको सचित्र बर्णन गरियो/ सफा शहर, अत्याधुनिक रेल स्टेसन, हराभरा स्वच्छ शहर टेलिविजनमा हेरेर दर्शक मन्त्रमुग्ध भए/ ६० प्रतिशत जनता गरीबीको रेखा मुनि बस्ने भारतमा धेरैले ति संरचना मेरै उपभोगका लागि हो भन्ने कल्पना गरे/ केजरिवाल र राहुल गान्धीले तथ्यांक सहित गुजरातका किसानको जमिनबाट भएको बेदखली, बढ्दो गरीबीको खाडल, सार्वजनिक स्वास्थ्यको बेहाल लगायतका कुरा उठाई रहे/ राहुल गान्धीले त १ रुपिया प्रति बर्ग मिटरको मुल्यमा अडानी नाम गरेको ब्यापारिक घरानालाई जमिन उपलब्ध गराउन त्यहाँका किसानलाई उठिबास गराइएको र गुजरात अहिलेको भारतमा सर्वाधिक बढी ऋण केन्द्र सरकारबाट लिएर चुक्ता गर्न नसक्ने राज्यमा दरिएको तथ्यांक पनि प्रस्तुत गरे/ उत्तर प्रदेशका मुख्यमन्त्री मुलायम सिंह यादवले गुजरातबाट अहिले पनि ३७ हजार किशोरी हरु हराईरहेको दर्दनाक चित्र प्रस्तुत गरे/ यस्ता अनेकन आरोप र दावाले पटक्कै काम गरेन/

मोदीको पक्षमा गरिएको प्रचारको मन्त्र थियो,बिकाशका मामिलामा कुनै सम्झौता हुँदैन; जातीय आरक्षण, धर्म निरपेक्षता, रोजगारीमा आरक्षण, सरकारी कोषबाट दातब्य जस्ता कुराले मानिस पराश्रयी हुन्छ; राज्यले संरचना बनाइदिने, त्यसको उपयोग गरेर आफ्नो बिकाश गर्न चाहनेलाई सुरक्षा र सम्मान दिने मात्र हो/ अल्छी र बाधकलाई सजाय दिनै भनेर राज्यको निर्माण गरिएको हो/ जहाँ राज्यको भरोसाको कुरा हुन्छ त्यहाँ पार्टी, राजनीति र नेताको आधारमा भेदभाव हुन्छ/ प्रकृया ध्वस्त हुन्छ, नेता हावी हुन्छ/

राहुल गान्धी गाउँमा बस्ने भारतीय मानव संसाधनको कुरा गर्थे/ ७० प्रतिशत भारतीय गाउँले जीवनमा छन्/ उनीहरुको क्षमताको बिकाश गर्नु, उनीहरुका लागि अवसर जुटाउनु राज्यको कर्तब्य हो र यस क्रममा पछाडी परेका हरुको संरक्षणगर्नु राज्यको कर्तब्य हो भन्थे/ उनले यस सन्दर्भमा बर्षमा सय दिनको काम र सुचनाको हक सम्बन्धि कानुन र भ्रष्टाचार बिरुद्ध लोकपाल बिलको कुरा गरे/ कांग्रेसका नेताहरु बारम्बार भारतीय जनता पार्टीलाई सार्वजनिक रुपमा सोध्ने गर्थे " यो गुजरात मोडेल भनेको के हो?" भनेर/ गुजरात मोडेल बताउनै परेन/ त्यहाँको चित्र र बिकाशका ठुला ठुला संरचनाको बिवरण नै काफी भयो/

आजका नेताले ख्याल गरुन कि अबको तन्नेरी पुस्ता कसैको दया र दातब्यमा आश्रित हुन चाहन्न/ अवसर पाए पनि त्यसको उपयोग गर्न सक्दिन कि भन्ने हीनताबोधबाट अबको पुस्ता मुक्त हुने क्रममा छ/ नेपालमा १५ देखि ५९ बर्ष उमेर समुहका मान्छेको संख्या कुल जनसंख्याको ६० प्रतिशत छ/ यो इन्टरनेट पुस्ता देखेको र भोगेको कुरामा बाहेक बिश्वास गर्दैन/ गफ हो कि यथार्थ भन्ने कुरा जाच्न उ शिपालु भै सकेको छ/ २ करोड नेपाली स्मार्ट फोन चलाउछन्/ १ करोड इन्टरनेटमा अभ्यस्त छन्/ यस्तो बेलामा अनेकन आरक्षण र सरकारी कोषको लोभ देखाएर जनतालाई कार्यकर्ता र कार्यकर्तालाई पिछलग्गु बनाउने प्रवृति अब चल्नेवाला छैन/ भारतीय राजनीतिमा देखियो र हामीकहाँ पनि मज्जाले देखिन थालेको छ कि सर्वाधिक बेइज्जति भएको क्षेत्र भनेको राजनीतिक व्यक्तित्व को हो/ यो राम्रो संकेत होइन/ यसर्थ आफ्ना घोषित आदर्श बाट परिचालित हुने, जनता समक्ष स्पष्ट, तार्किक र सहज बन्ने अनि आफ्नो अनुगमन गर्ने क्षमता बढाउने काम गरेर मात्र नेताहरुले आजको क्षमतावान पुस्ताको नेता बन्न सक्छन/ यो युग प्रतिष्पर्धाको युग हो/ आजका जनता ज्ञानी छन/ बुद्धिमान पनि छन/ तिनलाई नेतृत्व दिन विवेकशील व्यक्तिले मात्र सक्छ/

हामी कहाँ आरक्षण पनि चाहिएको छ/ सहयोग र सुरक्षा पनि चाहिएको छ/ सूचना र संरक्षण पनि चाहिएको छ/ भर्खर प्रकाशित नेपालको मानव बिकाश प्रतिवेदन अनुसार जातीय र लिंगीय भेदभाव बढी भएका जिल्लामा स्वास्थ्य, शिक्षा लगायतको बदहाल छ, त्यहाँ भ्रष्टाचार व्यापक छ/ बैदेशिक रोजगारी बाट प्राप्त हुने पैसाले पनि त्यस्ता ठाउँमा जग्गाको मुल्य बढाउने बाहेक अरु कुनै योगदान गर्न सकेको छैन/ सरकारी कोषमा बैदेशिक रोजगारीमा जानेबाट, आयकर तिर्नेबाट, दुर सञ्चार प्रयोग गर्नेबाट उठाइएको अरबौं रुपिया खर्च गर्न नसकेर थन्किएको छ/ जनताको नजरमा नेताहरुले राज्यको कोषमा मनपरी गर्छन/ त्यसैले उनीहरु पनि बिजुलीको खम्बा गाड्दा वा बाटो-नहर खन्न खोज्दा मनपरी मुवाब्ज़ा माग्छन/ अहिलेका हाम्रा नेतासंग देखाउनका लागि मोदीको जस्तो गुजरात छैन/ र, तार्किक ढंगले सैद्धान्तिकृत गरेर आश्वस्त पार्न सक्ने विवेकशील क्षमता पनि छैन/ हिंसात्मक द्वन्द्वबाट गुज्रिएका राष्ट्रहरुले शान्ति स्थापनाको एक दशकलाई बडो विवेकपूर्ण नजरले हेर्न र चलाउन सक्नु पर्छ/ अन्यथा एक दशकमा फेरी  विविध रुपको हिंसाको चक्र दोहरिन सक्छ/ यो बेलामा पारदर्शी, तार्किक र आम जनता संग निकटताको आभाष दिने नेतृत्वको आवश्यकता छ/ एक्लै ले नसके मिलिजुली सहि/

 ०७१ जेठ ०५, मई१९, ०१४ को अन्नपूर्ण दैनिकमा प्रकाशित/